ΑΝΤΙ ΝΑ ΑΓΟΡΑΖΟΥΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΑ, ΠΛΗΡΩΣΤΕ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΟΒΟΥΝ ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΟΥΣ....

      Επειδή όλοι όσοι μιλούν για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου αναφέρονται κυρίως στην μείωση των εκπομπών του CO2 (άσχετα αν δεν είναι κοινά αποδεκτός ο βαθμός που συμβάλλει το αέριο αυτό στις κλιματικές αλλαγές που παρατηρούμε), αναφερόμαστε σε μιά άλλη πρόταση που είχε γίνει πριν από χρόνια από τον  JOSEPH STIGLITZ, κάτοχο του Βραβείου Νόμπελ Οικονομικών 2001, ο οποίος προτείνει μιά άλλη λύση η οποία στηρίζεται σε διαφορετική λογική και η οποία έχει περιληπτικά ως εξής : 

       Είναι γνωστό ότι τα δάση εκτός της μεγάλης οικολογικής σημασίας τους είναι και μία σημαντική πηγή που απορροφά το CO2 που υπάρχει στην ατμόσφαιρα. Ειδικά τα τροπικά δάση, τα οποία ανήκουν κυρίως σε πτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες, απορροφούν τεράστιες ποσότητες CO2. Αντί λοιπόν να δίνονται οικονομικά κίνητρα αποκλειστικά για τον περιορι­σμό των εκπομπών του CO2 στις πλούσιες χώρες, θα μπορούσαν να δίνονται οικονομικά κίνητρα στις πτωχές χώρες για την μείωση του CO2, η οποία θα πετυχαίνεται μέσω της διατήρησης των τροπικών δασών. Διότι τα δάση αυτά, οι πνεύμονες της Γης,  κινδυνεύουν να εξαφανισθούν καθώς οι πτωχές χώρες για να επιβιώσουν είναι αναγκασμένες να κόβουν τα δένδρα στα δάση αυτά, έστω και αν κερδίζουν μόλις το 5% της τελικής τιμής πώλησης των προϊόντων της ξυλείας.

       Η πρόταση αυτή εκτός της πρακτικής της αξίας είναι και πιό δίκαιη, διότι οι πτωχές χώρες πρέπει να αμείβονται διότι όχι μόνο παράγουν ελάχιστες ποσότητες αλλά συγχρόνως απορροφούν με τα τροπικά τους δάση τεράστιες ποσότητες CO2. Επίσης μιά τέτοια λύση θα ήταν πιό συνεπής και με την αρχή ότι «ο ρυπαίνων πληρώνει». 

       Δυστυχώς όμως προτάσεις σαν κι αυτή δεν προχωρούν γιατί τελικά μάλλον μερικοί ασχολούνται με το περιβάλλον για άλλους λόγους (οικονομικούς, πολιτικούς κ.λ.π.) παρά από ενδιαφέρον για την προστασία του.

Ακολουθεί το κέιμενο του JOSEPH STIGLITZ.

ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ ΣΩΖΟΥΝ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ

JOSEPH STIGLITZ
Καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κολούμπια,

Κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ Οικονομικών 2001

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ αναμένεται να υποσχεθεί στη Συνοδό του G 8 που θα πραγ­ματοποιηθεί στη Σκωτία -στην ο­ποία θα προεδρεύσει από τις 6 έως τις 8 Ιουλίου- ότι οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου θα επικεντρώ­σουν την προσοχή τους στη λύση δυο εκ των μεγαλύτερων προβλη­μάτων στον πλανήτη: τη φτώχεια στον Τρίτο Κόσμο και το φαινόμε­νο του θερμοκηπίου.

Για πολύ καιρό φαινόταν ότι η λύση του ενός προβλήματος θα αντιστρατευόταν στην επίλυση του άλ­λου. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος εί­ναι κατανοητό να μη θέλει να θυ­σιάσει την ανάπτυξή του για το παγκόσμιο «καλό», ειδικά όταν οι ΗΠΑ, η πλουσιότερη χώρα στον κό­σμο, δεν φαίνονται διατεθειμένες να θυσιάσουν ούτε λίγη από την πο­λυτέλεια στο επίπεδο διαβίωσης του πληθυσμού τους.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες με ε­πικεφαλής την Παπούα Νέα Γουινέα και την Κόστα Ρίκα υποβάλλουν τώρα μια καινοτόμο πρόταση που υ­πόσχεται όχι μόνο να περιοριστούν οι εκπομπές που προκαλούν το φαι­νόμενο του θερμοκηπίου αλλά πως αυτό μπορεί να γίνει με τέτοιο τρό­πο που να οδηγήσει στην ανάπτυξή τους. Οι αναπτυσσόμενες χώρες προ­σφέρουν εδώ και καιρό μια σημαντική υπηρεσία στον πλανήτη: Προ­στατεύουν το περιβάλλον. Τα τρο­πικά δάση τους αποτελούν κατα­φύγιο για πολλές μορφές ζωής, μειώνοντας ταυτόχρονα τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην α­τμόσφαιρα.

Συμμετείχα στον δημόσιο διάλογο για τις κλιματολογικές αλλαγές στα μέσα της δεκαετίας του '90. Εκεί εξετάσαμε τα επιστημονικά στοιχεία αναφορικά με το πόσο μεγάλες εί­ναι οι αυξήσεις στις εκπομπές αε­ρίων που οδηγούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς και τις οι­κονομικές και κοινωνικές συνέπει­ες που το φαινόμενο αυτό δημιουρ­γεί. Από τότε υπήρχαν ήδη εντυπω­σιακά στοιχεία που έδειχναν ότι υ­πάρχει σοβαρό πρόβλημα, το οποίο έπρεπε να αντιμετωπιστεί. Έκτοτε νέα στοιχεία –όπως το ότι λειώνουν οι πάγοι- ενισχύουν τα ευρήματα αυτά. Περίπου το ένα τέταρτο όλων των εκπομπών που οδηγούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου προ­έρχεται από αλλαγές που συμβαί­νουν στο έδαφος, κυρίως από την καταστροφή των δασών. Πρόκειται για καταστροφή που συγκρίνεται με αυτή που προκαλούν οι εκπομπές καυσαερίων από τις ΗΠΑ (οι ΗΠΑ είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη «συνεισφορά» στο φαινόμενο του θερ­μοκηπίου στον κόσμο). Διατηρώντας τα δάση, οι τροπικές χώρες παρέχουν μια ανεκτίμητη υπηρεσία στον πλανήτη. Η υπηρεσία αυτή δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί.

Το Πρωτόκολλο του Κιότο δημι­ούργησε νέες αγορές στις οποίες διαπραγματεύονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Εμπο­ρίας Εκπομπών (ETS). Στα σημερι­νά επίπεδα τιμών στα οποία διαπραγματεύονται τα επίπεδα του διο­ξειδίου του άνθρακα, η αξία της μεί­ωσης των εκπομπών αυτών από τα τροπικά δάση είναι πιθανότατα ίση ή μεγαλύτερη από το ποσό της διε­θνούς βοήθειας που παρέχεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στην πραγματικότητα, οι φτωχές χώρες είναι εκείνες που βοηθούν τις πλούσιες.

Η προστασία των μορφών ζωής και η σταθερότητα του κλίματος α­ποτελούν παγκόσμια αγαθά. Τα ο­φέλη από την προστασία του πλα­νήτη είναι πολύ μεγαλύτερα από τα κέρδη που προσφέρει η εκμετάλ­λευση μιας χώρας, όπως είναι η Παπούα Νέα Γουινέα. Η κυβέρνηση της χώρας αυτής θα ήθελε να κάνει το σωστό, να διατηρήσει το φυσικό της κεφάλαιο για τις μελλοντικές γενεές. Όμως αξιωματούχοι στις χώ­ρες αυτές πιστεύουν ότι μπορεί να μην έχουν άλλη επιλογή.

Στο Κιότο έγινε (για μια σειρά από λόγους) ένα μεγάλο λάθος. Ενώ οι χώρες μπορούν να αποζημιώνονται όταν κάνουν αναδάσωση, δεν μπο­ρούν να αποζημιώνονται όταν αποτρέπουν την αποψίλωση των δασών. Επομένως χώρες όπως η Παπούα Νέα Γουινέα κερδίζουν εάν κόψουν πρώτα τα κωνοφόρα δέντρα τους και έπειτα προχωρήσουν σε αναδάσω­ση. Αυτό είναι όμως παράλογο. Οι χώρες αυτές θα έπρεπε να έχουν κί­νητρα να διατηρούν τα δάση τους. Υπάρχουν όπως πάντα διάφορα ζητήματα που πρέπει να λυθούν, όπως είναι η παρακολούθηση και η μέτρηση, αλλά σε αυτό μπορεί να βοη­θήσει η σύγχρονη τεχνολογία. Το λιγότερο που μπορεί να γίνει είναι αγορές, όπως το ETS, να βοηθούν χώ­ρες να κερδίζουν από τον περιορι­σμό της αποψίλωσης δασών.

Χωρίς την ύπαρξη ενός τέτοιου προγράμματος, δυστυχώς οι ανα­πτυσσόμενες χώρες δεν έχουν ούτε τα μέσα ούτε τα κίνητρα για να προστατέψουν τους φυσικούς πόρους. Περίπου 2,7 δις άνθρωποι ζουν σε πάνω από 60 αναπτυσσόμενες χώ­ρες όπου βρίσκονται τα τροπικά δά­ση. Σήμερα το μόνο που μπορούν να κάνουν για να επιβιώσουν είναι να κόβουν τα δέντρα στα δάση αυτά, παρά το γεγονός ότι κερδίζουν μόλις το 5% της τελικής τιμής πώλησης των προϊόντων ξυλείας.

Κάποιοι πρότειναν να περιμένου­με να αντιμετωπίσουμε το θέμα αυ­τό μέχρι το 2012, χρονιά που ανα­μένεται να μπει σε εφαρμογή το α­νανεωμένο Πρωτόκολλο. Μπορούμε όμως στην πραγματικότητα να περιμένουμε; Με τους ρυθμούς που συντελείται η αποψίλωση των δασών μόνο στη Βραζιλία και την Ινδο­νησία χάνεται το όφελος περίπου από το 80% των περιορισμών στις εκπομπές που συμφωνήθηκε στο Κιότο.

Το να αποζημιώνονται οι αναπτυσ­σόμενες χώρες επειδή προσφέρουν αυτές τις περιβαλλοντικές υπηρε­σίες είναι ένας τρόπος αύξησης της οικονομικής βοήθειας. Από μια πα­γκόσμια σκοπιά, η καλύτερη δια­χείριση πόρων είναι να διατηρηθούν τα τροπικά δάση αναλλοίωτα, κάτι που είναι δυνατό ακόμη και με προγραμματισμένη υλοτομία. Αυτή είναι μια πρωτοβουλία που μπορούν να αναλάβουν όλες οι χώ­ρες. Η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να ενώσει τις πλούσιες και τις φτωχές χώρες, αλλά και όσες χώρες ενδιαφέρονται για την προστασία του περιβάλλοντος και όσες αποζητούν την ανάπτυξη. Οι ηγέτες του G-8 πρέπει να ακούσουν το κάλεσμα αυτό.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» το Σαββατοκύριακο, 25-26 Ιουνίου 2005, σ. 33.11.

και http://www.nomosphysis.org.gr/articles.php?artid=1735&lang=1&catpid=2