Ο Ελληνικός τρόπος ως άμυνα και επίθεση

Η ένταξη στο ευρώ σταματά μια διαρκή πορεία αναζήτησης της αυτονομίας της ελευθερίας και της ουδετερότητας. Μια πορεία-ιδέα η οποία αναλαμβάνει να ενώνει τον εναπομείναντα ελληνισμό όταν η παλιότερη “Μεγάλη ιδέα” οδηγείται την καταστροφή του 1922.

Από τότε αυτή η ιδέα θα συνέχει τον ελληνισμό.

Η Γένια του 30 στον μεσοπόλεμο θα φέρει στο φως τα υπόγεια ρεύματα που διαπερνούν μια κοινωνία που αποπειράται να παντρέψει την παράδοση και τον μοντερνισμό δίνοντας μια νέα ελληνική μάτια.

Η πορεία αναζήτησης της αυτονομίας και της ουδετερότητας ως ιδεολογία θα εκφραστεί τόσο προπολεμικά σε πολιτικό επίπεδο και στρατιωτικό επίπεδό με την αρχική ουδετερότητα στον ΒΠΠ όσο και στην εθνική αντίσταση ως απελευθερωτικός αγώνας.

Όμως τα οράματα και τα αιτήματα της τότε εποχής θα συνθλίβουν. Μετά τον Β.Π.Πολεμο το αίτημα για ελευθερία και αυτονομία αρχικά θα χτυπηθεί από την συμφωνία της Γιάλτας και στην συνέχεια από τον ψυχρό πόλεμο και θα χαθεί ως αίτημα μεχρι την μεταπολίτευση

Όλα όμως όσα σήμερα μας συγκινούν έρχονται από την εποχή που οι Έλληνες ήταν ερωτευμένοι με την Ελλάδα και παρηγαγαν πολιτισμό και τρόπο. Τα ονόματα των σπουδαίων της εποχής είναι ενδεικτικά για να μας διαφωτίσουν στο το τι έχει συμβεί.

Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος Ανδρέας Εμπειρίκος οι πεζογράφοι Στρατής Μυριβήλης, Γιώργος Θεοτοκάς, Κοσμάς Πολίτης, Μ. Καραγάτσης, Άγγελος Τερζάκης και εκατοντάδες άλλοι στην ζωγραφική (Παρθένης, Θεόφιλος) στο θέατρο η στην μουσική μαζί με όλους του καλλιτέχνες του ρεμπέτικου του θεατρικού μπουλουκιού, του μπαγλαμά και του μπουζουκιού αργότερα.

Τα περισσότερα από όλα αυτά που είναι γύρω μας και επιβιώνουν αναγνωρίσιμα ως ελληνικά γεννήθηκαν τότε.

Για πολλά χρόνια τα ψυχροπολεμικά πρότυπα ανάλυσης ενός διπολικού κόσμου και οι δυο ιδεολογίες θα απαξιώσουν αυτή την εποχή καθώς θα προσπαθούν να εντάξουν ιδεολογικά ή κομματικά τα όσα γίνονταν τότε. Αφαιρώντας τους σταδιακά την διαρκή εσωτερική ανάγκη όλων των ελλήνων, ανάγκη παντρέματος της παράδοσης με τον μοντερνισμό στην Ελλάδα, θα καθυποτάξουν αυτή την γενιά στις τρέχουσες κομματικές και πολιτικές σκοπιμότητες.

Θα μεσολαβήσει ένας εμφύλιος πόλεμος που θα εξαφανίσει την διαφορά στην σκέψη και θα απαιτήσει ομοιομορφία ανάμεσα σε δυο απόλυτες γραμμές. Χωρίς να υπάρχει αρχικά αυτός ο διαχωρισμός στην τέχνη -όσο διαδομένος αφήνεται να εννοηθεί σήμερα- το «εθνικό» θα βρεθεί απέναντι στο “ταξικό” και θα προκαλέσει αυτολογοκρισία ή σκέτο λογοκρισία. Όλοι οι καλλιτέχνες ακόμη και αν δεν έχουν σχέση με κάποιο στρατόπεδο θα τοποθετηθούν σε αυτά από τους παρατηρητές τους ή από τους διώκτες τους .

Αλλά το χειρότερο αποτέλεσμα όλων αυτών των γεγονότων θα είναι η αδυναμία αποδοχής της αντίστασης ως εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα. Ενός αγώνα σε ευθεία συνέχεια του αγώνα στην πορεία αναζήτησης της αυτονομίας. Αυτό το γεγονός θα ορίσει τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια όπου το εθνικό θα είναι ο νικητής και ταυτόχρονα ο διώκτης των απελευθερωτών. Θα μας δώσει την γενιά της ήττας. Μια γενιά που κινήθηκε από χρεος και από καθήκον και βρέθηκε υπόλογη ως αριστερή.

Οι διεθνείς πολιτικές σκοπιμότητες της εποχής, η μοναρχία και οι νικητές του εμφυλίου θα οδηγήσουν την μισή Ελλάδα εκτός γίγνεσθαι. Οι αντιστασιακοί θα διωχθούν. Οι καλλιτεχνικές διαδρομές αν δεν είναι ύποπτες θα είναι πολυτέλεια.

Μια καρικατούρα αναβίωσης της μεγάλης ιδέας θα οδηγήσει στην ήττα του 1974 και τελικά η χούντα θα κατατάξει το «εθνικό» μόνιμα στην λάθος άκρη της μεταπολιτευτικής Ιστορίας.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα πάρει στην πλάτη την διαρκή πορεία αναζήτησης της αυτονομίας και θα αναγνωρίσει την αντίσταση. Πασπαλίζοντας το “εθνικό” με “αριστερά” θα συναρπάσει το διψασμένο για αυτονομία και ουδετερότητα λαό μας, και θα χρωματίσει με ειρήνη ομόνοια και προσπάθειες αυτοπροσδιορισμού το μισό της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Δεν θα αρκέσει όμως για να φύγουμε ολοκληρωτικά από την κομματική περιχαράκωση της τέχνης. Το πολιτικό τραγούδι και η ψευτοκουλτούρα θα κυριαρχήσει, αν και προς το τέλος της περιόδου, θα δούμε το έντεχνο μοντέρνο λαϊκό και ποιοτικό τραγούδι να εμφανίζεται ως σημάδι, ότι κάτι γίνεται στα βάθη της συλλογικής συνείδησης. Κάποιο πάντρεμα μοντερνισμού με παράδοση στην ελληνική γλώσσα θα μας δείξει ότι υπάρχει ακόμη τρόπος.

Η ΕΟΚ όμως αρχικά και το ευρώ αργότερα θα διακόψουν την πορεία αναζήτησης της αυτονομίας, της ελευθερίας του αυτοπροσδιορισμού και της ουδετερότητας. Η ασφάλεια που δημιουργεί η ΕΟΚ και τα χρήματα της, θα μας οδηγήσει στο να εξαρτηθούμε σταδιακά από την δύση.

Στο τέλος αντί να δημιουργεί δικά μας αιτήματα ή να υποστηρίζει τα ήδη υπάρχοντα προς την κατεύθυνση της αυτονομίας και ιδιαιτερότητας και της ουδετερότητας, δημιουργεί αιτήματα των ξένων προς την Ελλάδα που φτάνουν εδώ ως και πίεση εκ δυτικισμού. Στο κάτω κάτω μας πληρώνουν.

Το αίτημα του εκ-δυτικισμού είναι παλιό και άρχεται στα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Οι δυτικές επιρροές οδηγούν πάντα σε απώλεια του τρόπου και σε καταστροφή καθώς ούτε δύση γινομαστε ούτε σε αυτό που έχουμε πετύχει στεκομαστε. Έχοντας αποφασίσει να είμαστε για πάντα κατώτεροι των ξενών, στις καλές εποχές -που μπορουμε- καταστρέφουμε κάθε τι που θυμίζει ελληνικό και ως τετοιο μας χαρακτηρίζει ως κατώτερους.

Αυτή την φορά ο εκδυτικσμός θα βρεθεί χωρίς αντίπαλο στο πατριωτισμό που είναι ένοχος στην συλλογική συνείδησή. Και θα ξεσαλώσει. Θα χρειαστεί μια ολόκληρη χρεωκοπία για να ψελλίσουμε την ανάγκη να καταναλώνουμε ελληνικά χωρίς να φοβόμαστε μήπως θεωρηθούμε κρυπτοφασίστες.

Τελικά ο εκ δυτικισμός θα πνίξει όλες τις εκφάνσεις της ζωής της οικονομίας και του πολιτισμού με τεράστιες και αρνητικές συνέπειες ώσπου ακόμη και η παράγωγη αγαθών αλλά και πολιτισμού θα σταματήσει.

Όχι τυχαία τα χρόνια του €υδαιμονισμου θα πάμε στην eurovision με αγγλικό τραγούδι και στίχο στον οποίο θα υπάρχουν μόνο λίγες ελληνικές πινελιές καλά ενταγμένες στο ξένο σύνολο. Στην κορύφωση του το φαινόμενο αυτό οδηγεί το γίγνεσθαι και τα πάντα γύρω μας να προσπαθούν να μοιάσουν ευρωπαϊκά. Όλα τα ελληνικά θα αναγνωρίζονται ως ελληνικά αφού πρώτα τα αποδεχτούν οι ξένοι ως τέτοια. Σε αυτό το σημείο θα έχουν χαθεί τα πάντα. Θα έχει χαθεί ο τρόπος.

Διότι όλα είναι τρόπος και ο τρόπος ενέχει και μεταδίδει τον πολιτισμό του δρώντα.

Διότι αν περιγράψουμε την Ελλάδα αναζητώντας ένα Modus vivendi ανάμεσα σε αυτό που είμαστε και σε αυτό που βλέπουν οι ξένοι ανάμεσα στην παράδοση μας και το μοντέρνο, τότε θα πούμε η Ελλάδα είναι τρόπος τόσο εντός όσο και στα μάτια του ξένου.

Όλα τα έθνη είναι τρόπος. Αν περιγράψουμε το Πακιστάν την Τουρκία ή την Αγγλία αναζητώντας ένα Modus vivendi ανάμεσα σε αυτό που βλέπουμε εμείς και σε αυτό που βλέπουν οι ίδιοι, θα πούμε ότι όλα είναι τρόπος.

Ο ελληνικός τρόπος -και κανενός λαού ο τρόπος- δεν είναι η μιμηση. Ο Ελληνικός τρόπος είναι διαχρονικά η αλληλεπίδραση ανάμεσα στην παράδοση μας και το μοντέρνο. Και όλο αυτό το κράμα σε πλήρη “επιθετική” ανάπτυξη με θετικό πρόσημο αναζητά να συναρτήσει το ξένο με στόχο την αφομοίωση- του ξένου- όπου αυτό είναι χρήσιμο στον ελληνικό τρόπο.

Κι αυτός ο τρόπος είναι ο πλούτος μας. Η οικονομία μας η διατροφή μας οι συνήθειες μας, οι αγορές και οι παράγωγες μας, ο ρουχισμός και τα σπίτια μας, η σκέψη και η γλώσσα μας η μουσική μας. Όλα είναι ελληνικό κράμα παράδοσης και μοντέρνου και όλα τους έχουν οικονομικό αντίκρισμα και οικονομικό αποτέλεσμα, μιας και αυτό είναι το ζητούμενα των καιρών.

Ο τρόπος των Ελλήνων είναι ο λόγος που κάποιοι έρχονται και ξαναέρχονται εδώ ως τουρίστες, που αφού ξεπεράσουν το δέος τους για τα αρχαία αρχίζουν και ψάχνουν της γωνίες τούτης της χώρας. Ο τρόπος των Ελλήνων είναι η αιτία που κάποιοι ξένοι αποφασίζουν να μείνουν εδώ μόνιμα.

Αυτός ο τρόπος που μας έμαθαν εδώ να οικτίρουμε και να γκρινιάζουμε για αυτόν.

Ο τρόπος είναι αυτός που δεν αφήνει καμία πόλη να μοιάζει με Βιέννη ή Λονδίνο και Νεα Υόρκη Αθήνα η Λαρισα γιατί και αυτές έχουν τον δικό τους μοναδικό τρόπο.

Ο τρόπος των Ελλήνων και όχι η πιστή μίμηση είναι που κάνει την χώρα γοητευτική και για αυτή την γοητεία της οδηγήθηκε κάποτε να γίνει δεκτή στην Ευρώπη για να την δώσει αίγλη και βάση για κάποιο πιθανό ευρωπαικό ρομαντισμό.

Και ο μόνος τρόπος για να υπάρχει αύριο διακριτά από τους υπολοίπους είναι να διαφέρει από την Ευρώπη και να της δίνει πάντα χρώμα. Να είναι πάντα γοητευτική και -ως μήτρα της ευρωπης- να παραγει πάντα αυτό που θα είναι εκ γενετής ευρωπαϊκός πολιτισμός και τρόπος.

Όλα είναι τρόπος. Και χωρίς παράγωγη πολιτισμού και τρόπου η Ελλάδα και κάθε έθνος χάνει το ιστορικό λόγο για να υπάρχει και αφομοιώνεται σε ένα άλλο τρόπο.

Όταν τελικά η χώρα μας στην κρίση το 2010 θα βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα, θα είναι αδύναμη να υπερασπίσει ή να δικαιολογήσει ακόμη και την ανάγκη ύπαρξη της στην Ευρώπη.

Η μίμηση θα έχει οδηγήσει στην απώλεια της γοητείας της και όταν πρώτος από όλους- ο αγγλόφωνος πρωθυπουργός της θα την κατατάξει στα πιο διεφθαρμένα έθνη της ανθρωπότητας αυτός ο αφορισμός θα γίνει από όλους εκεί έξω αποδεκτός.

‘Όταν θα χρεοκοπήσει ο Έλληνας -έχοντας χάσει τον ελληνικό τρόπο και προσπαθώντας συνειδητά να μοιάζει με ευρωπαίο-, θα έχει χάσει όλα αυτά που τον έκαναν γοητευτικό τις προηγούμενες δεκαετίες. Τότε θα μοιάζει απίστευτα παρακατιανός στην Ευρώπη μεταξύ των εταίρων του, και θα είναι ένας απλός «τεμπέλης».

Και αυτά όλα έγιναν έτσι όπως τα ξέρουμε όλοι.

Καθώς τώρα πια γυρίζουμε στην μήτρα μας χτυπημένοι, είναι καιρός να αναζητούμε και πάλι με αυτοπεποίθηση για τον τρόπο μας, την διαρκή πορεία αναζήτησης της αυτονομίας και της ουδετερότητας που συνέχει τον ελληνισμό ως ιδέα μετά το 1922.

Διότι αυτός ο ελληνικός τρόπος είναι η καλύτερη άμυνα αυτή την στιγμή, αλλά και η πιο πλήρης επίθεση που μπορούμε να σχεδιάσουμε και να αντιτάξουμε ατενίζοντας ένα δυσοίωνο μέλλον.

Με πίστη ότι ευρώπη χωρίς την γοητευτική της Μήτρα στην Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει πάρα μονάχα αν η Ελλάδα έχει πείσει πως δεν αξίζει το ρόλο της.

http://papaioannou-giannis.net/2013/03/16/ο-ελληνικός-τρόπος-ως-άμυνα-και-επίθεσ