Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου 2012

Οι θρησκευτικές ρίζες της οικονομικής κρίσης



Κάτι που ίσως δεν γνωρίζετε είναι το εξής: Στην βόρεια Ευρώπη, υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι τα σπρεντς, η διαφορά δηλαδή στα επιτόκια που πληρώνουν οι «ενάρετες» βόρειες χώρες, από αυτά που πληρώνουν οι «καημένοι» του Νότου, οφείλονται στις καθολικές αμαρτίες! Στα γερμανικά, η λέξη Schuld σημαίνει χρέος, αλλά σημαίνει και σφάλμα. Αυτή η γλωσσολογική λεπτομέρεια αντηχεί τις βαθιές πολιτισμικές διαφορές, και μας βοηθά να καταλάβουμε καλύτερα την έλλειψη εμπιστοσύνης και την προκατάληψη κάποιων βόρειων κρατών προς τα κράτη της Μεσογείου.

Τα σπρεντς των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων από την μία, και των γερμανικών από την άλλη, μας οδηγούν σε εικασίες περί μιας εθνικής ανωτερότητας, πολύ πιο εκφραστικής απ’ ότι οι προϋπολογισμοί των εν λόγω χωρών. Επίσης, μας πάνε πίσω σε αξίες που διέτρεχαν τον πολιτισμό και την θρησκεία παλιότερα, επαναφέροντας το αρχαίο δηλητήριο μέσα στις εξαντλημένες φλέβες της Ευρώπης.

Στην πραγματικότητα, καταρρίφθηκε ένα ταμπού, επαναφέροντας στο προσκήνιο τα φαντάσματα της μεταρρύθμισης και της αντί-μεταρρύθμισης, καθώς και των πολλών ευρωπαϊκών πολέμων που διεξήχθησαν στο όνομα του Θεού. Αυτή η πλευρά της «διαμάχης» δεν έχει αναφερθεί επαρκώς τους τελευταίους μήνες. Συνεχώς όμως επανέρχεται στην επιφάνεια, διότι το ευρώ αντί να φέρει πλούτο και σταθερότητα, φέρνει φτώχια και παρακμή.

Η αντί-ιταλική και αντί-μεσογειακή ρητορική, μαζί με αυτή που στρέφεται εναντίον των Γερμανών, σε υποσυνείδητο επίπεδο εκτρέφει πολιτισμικά και θρησκευτικά στερεότυπα αρχαίων «αληθειών», που ήταν βαθιά θαμμένες στις μνήμες της αρχαίας ηπείρου. Καλά θα κάναμε να μην τα εκταφιάσουμε, αφού έτσι θα κινδυνέψει να διαλυθεί ο μεγάλος συμβιβασμός μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών, που κατάφερε να φέρει την πολιτική και κοινωνική ειρήνη των τελευταίων δεκαετιών.

Δυστυχώς, η σημερινή αβεβαιότητα επαναφέρει στην επιφάνεια όλα αυτά τα στερεότυπα και σπρώχνει πολλούς στον απομονωτισμό, μέσα από μια παραπλανημένη πεποίθηση, ότι από μόνος του μπορεί κάποιος να σωθεί πολύ πιο εύκολα, απ’ ότι αν έχει παρέα.

Αυτή η επιθυμία για απομόνωση κυριαρχεί σε ορισμένους κύκλους της Γερμανίας, που αυτοκαθορίζονται ως λουθηρανικοί, καθώς και σε άλλα κράτη με προτεσταντικές πλειοψηφίες, όπως είναι η Ολλανδία, η Φιλανδία, κ.ά. Αυτή η τάση ώθησε τον Stephan Richter, διευθυντή του σάιτ The Globalist, που αναλύει τις παγκόσμιες τάσεις στην σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, να θέσει την υπόθεση ότι αν ο Γερμανός θεολόγος του 16ου αιώνα Λούθηρος ήταν παρών το 1992 στο Μάαστριχτ, όταν τέθηκαν τα θεμέλια της νομισματικής ένωσης, θα απέρριπτε την συμμετοχή των μεσογειακών χωρών. Ο Richter φαντάζεται ότι ο Λούθηρος θα ανακοίνωνε πως καμιά μη μεταρρυθμισμένη καθολική χώρα, που δεν πέρασε από τον προτεσταντισμό, δεν θα μπορούσε να ενταχθεί στο ευρώ.

Ο Richter είναι καθολικός, αλλά και Γερμανός. Σύμφωνα με την θεωρία του, «μια υπέρβαση καθολικισμού έχει διαστρεβλώσει την δημοσιονομική υγεία των κρατών, ακόμη και στον 21οαιώνα». Η σημερινή λοιπόν πικρία της βόρειας Ευρώπης απέναντι στην «άλλη» Ευρώπη, οφείλεται στην αποτυχία της τήρησης του νόμου του Λούθηρου, μια παράβαση δηλαδή, που μας έφερε τα σημερινά δεινά.

Αντίθετα, αν ίσχυε αυτό που φαντάστηκε με τον Λούθηρο, τότε το ευρώ θα ήταν πιο συνεκτικό, και η ευρωπαϊκή οικονομία με πολύ λιγότερα προβλήματα.

Εν ολίγοις, για να κριθεί η δυνατότητα μιας χώρας να μπει στο ευρώ, δεν θα πρέπει να εξετάζεται η δημοσιονομική της κατάσταση, αλλά τα θρησκευτικά της χρωμοσώματα.

Το συμπέρασμα είναι απλό: Τα λεγόμενα κράτη Pigs, εκτός από την ορθόδοξη Ελλάδα, είναι όλα ρωμαιοκαθολικά.

Το καινούργιο σε όλα αυτά είναι ότι δίνεται πλέον μια σημασία, όχι μόνο οικονομική με άμεση σχέση με την κρίση του καπιταλισμού που μας μεταδόθηκε από την Αμερική, αλλά που συνδέεται με την οριστική καταδίκη ενός πολιτισμού, ενός είδους διακυβέρνησης, και τέλος της θρησκείας.

Στην βάση του «σφάλματος» των υπερχρεωμένων χωρών βρίσκεται η ανικανότητα αυτών των χωρών να απελευθερωθούν από τον καθολικισμό: έναν τρόπο ζωής, που είναι κάτι περισσότερο από απλή πίστη, ο οποίος πέρασε από την δυνατότητα χρηματικής εξαγοράς των θρησκευτικών αμαρτιών και της συγχώρεσης, στην πλήρη ανοχή απέναντι στις δημοσιονομικές αμαρτίες.

Η διαμάχη αυτή οδηγεί κάποιους σημερινούς οικονομολόγους, κυρίως Ισπανούς, να ψάχνουν για τις ρίζες του καπιταλισμού, έτσι ώστε να αντικρούσουν το προτεσταντικό του υπόβαθρο, και να προωθήσουν τον δυναμισμό του πρώιμου καπιταλισμού στην καθολική Ισπανία, ακριβώς την εποχή της προτεσταντικής Μεταρρύθμισης και αντί-Μεταρρύθμισης.

Αυτή όμως η αναζήτηση στο παρελθόν, για να βρεθούν οι θρησκευτικές ρίζες του καπιταλισμού, απλά επιβεβαιώνει το ότι οδηγούμαστε σε σχίσμα, αντί σε συμφιλίωση. Για τον μέσο Γερμανό, η εφαρμογή του μηχανισμού σταθερότητας (EFSF) για τις παραβάτριες χώρες, είναι μια απαράδεκτη ανοχή της κουλτούρας της αμαρτίας και του αδιόρθωτου χρέους της καθολικής Ευρώπης.

Χωρίς να λάβουμε υπόψη αυτό το υπόβαθρο, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε την αποτυχία επικοινωνίας μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και την προσπάθεια που κάνουν κάποιοι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι να χρησιμοποιήσουν την αποτυχία αυτή προς ίδιον όφελος.

Μοιάζει σαν κάποιοι, μέσα στη κρίση των αγορών, να προσπαθούν να προκαλέσουν μια σύγκρουση μεταξύ Καθολικών και Λουθηρανών, χρησιμοποιώντας την διαμάχη περί οικονομικής βοήθειας, ως αφορμή πολέμου (casus belli).

Για κάποιους, η σύγκρουση αυτή μπορεί να εξηγηθεί ως μια μετατόπιση του άξονα της ΕΕ προςτον Βορρά και την Ανατολή, και έτσι, μετά την μεγέθυνσή της, να ακολουθήσει η αυξημένηεπιρροή των προτεσταντικών χωρών.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, το ότι σήμερα, η Φιλανδία θεωρείται πυρήνας της ΕΕ, ενώ η Ιταλίαπεριφέρεια. Αυτή είναι μια ακόμη συνέπεια του τέλους του ψυχρού πολέμου.

Μετά την δημιουργία μιας κοινότητας που πέτυχε την ενοποίησή της μέσω ενός άξονα Κέντρουπρος Νότο, μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας και Ιταλίας, τώρα βλέπουμε μια κοινότητα στην οποίακυριαρχεί η Γερμανία, η οποία μοιάζει να καλλιεργεί ένα αίσθημα εκδίκησης τωνπροτεσταντικών παραδόσεων, αλλά και της Ανατολής, εναντίον των Γερμανών Καθολικών καιτου υπέρμετρου ενθουσιασμού τους για το ευρωπαϊκό όραμα.

Η καγκελάριος Μέρκελ προέρχεται από την ανατ. Γερμανία και είναι κόρη προτεστάντη ιερέα,ενώ και ο νέος Γερμανός πρόεδρος Joachim Gauck είναι πρώην Λουθηρανός πάστορας.

Στη λουθηρανική της εκδοχή, η νέα «γεω-θρησκεία» με τις ερμηνείες της περί σπρεντς, έχει να αντιμετωπίσει κάποιες πολιτικές και γεωγραφικές αλήθειες. Αν το χρέος είναι μια αμαρτία που θα πρέπει να τιμωρηθεί, και που η συγχώρεσή της δεν μπορεί πια να εξαγοραστεί, οι αφορισμοί και οι δήθεν οικονομικές και θρησκευτικές θεωρίες περί ανωτερότητας απειλούν να ξυπνήσουν κοιμισμένους δαίμονες, οι οποίοι θα ρίξουν την Ευρώπη πολύ πίσω, όχι μόνο σε χρόνια, αλλά στις πιο σκοτεινές δεκαετίες του 20ου αιώνα.


S.A.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Free Blog Counter