Παγκόσμιο πραξικόπημα

του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου 

(konstantakopoulos.blogspot.com) 

H απόφαση του οίκου Standard and Poors’s να υποβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ συνιστά τομή στην ιστορία του καπιταλισμού, ολοκληρώνει και αποκαλύπτει ένα κυοφορούμενο από δεκαετιών “πραξικόπημα” στην ιστορία της δυτικής δημοκρατίας, αλλά και αποτελεί μείζονα, πρώτη ρωγμή στη παγκόσμια ηγεμονία της Βόρειας Αμερικής. 

Η Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται 

Από την εποχή που ο Οίκος των Ρότσιλντ χρηματοδότησε μαζικά την προσπάθεια της Βρετανίας να νικήσει τον Ναπολέοντα, “τελευταίο Ιακωβίνο” και φορέα του (παραμορφωμένου έστω) δημοκρατικού πνεύματος της Μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης, ο ανταγωνισμός Δήμου και Χρήματος υπήρξε διαρκής σταθερά της ευρωπαϊκής-δυτικής ιστορίας. Για τους άρχοντες του χρήματος, η ιδέα της δημοκρατίας δεν υπήρξε συχνά τίποτα άλλο από μια αναρχική βασικά ιδέα, που θα επιθυμούσαν να αποτελέσει παρένθεση στην ιστορία. Μετά όμως τη νίκη των ευρωπαϊκών λαών επί του Χίτλερ και του φασισμού, to 1945 και με επικρεμάμενη επί του καπιταλισμού την απειλή του κομμουνισμού, φάνηκε ότι είχαν πια σταθεροποιηθεί οι δημοκρατικές και κοινωνικές κατακτήσεις τουλάχιστον των Ευρωπαίων, όπως είχε ανοίξει και ο δρόμος για την, τυπική τουλάχιστο, ανεξαρτησία των αποικιοκρατούμενων λαών. 

Ουδέν αναληθέστερον, αποδεικνύει τώρα η μαζική επίθεση της “Αυτοκρατορίας του Χρήματος”. Μετά από σαράντα χρόνια επέλασης του νεοφιλελευθερισμού στην καπιταλιστική περιφέρεια, μετά την κατάρρευση του “σοσιαλισμού”, προ είκοσι ετών, ήρθε τώρα η ώρα των λαών και των κρατών της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ, μετά από διαδοχικές “απελευθερώσεις” αγορών, ισοτιμιών, ροών κεφαλαίου και εμπορευμάτων, αποφορολόγησης του κεφαλαίου που μετήλλαξαν σταδιακά τον καπιταλισμό σε νέα φεουδαρχία του χρήματος, οργάνωσαν τη μετανάστευση της παραγωγής εκτός Ευρώπης και αντικατέστησαν την ευρωπαϊκή οικονομία με μια μηχανή παραγωγή χρέους. Τώρα, το χρήμα ετοιμάζεται τώρα να κάνει “ταμείο”, ολοκληρώνοντας την οικονομική και πολιτική κυριαρχία του επί των κρατών που εξασθένησαν. 

Δεν κυβερνά άλλωστε πια το Κογκρέσσο και ο Πρόεδρος στις ΗΠΑ, κυβερνούν και το δείχνουν, οι οίκοι αξιολόγησης, η Goldman Sachs, η JPMorgan, η Merill Lynch. ‘Η, αν δεν κυβερνούν πλήρως ακόμα, θέτουν το πλαίσιο στο οποίο επιτρέπεται η διακυβέρνηση. Τρεις ιδιωτικές εταιρείες, οι οίκοι αξιολόγησης, καθορίζουν μονομερώς τις συνθήκες και τα επιτόκια δανεισμού, και το επίπεδο κερδών των τραπεζών και τις επιβάλλουν ακόμα και στο ισχυρότερο κράτος του κόσμου! ‘Ερχεται το κράτος και τους λέει, ως ανήμπορος συνταξιούχος του ΙΚΑ περίπου, μα κάνατε λάθος δύο τρισεκατομμύρια στους υπολογισμούς σας κι αυτοί, του απαντούν χωρίς αιδώ, κάναμε, είναι αλήθεια, αλλά διατηρούμε το συμπέρασμά μας και σας υποβαθμίζουμε! Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες επιτίθενται στην Ιταλία ή την Ισπανία, απαιτώντας από την ΕΕ αυξημένα επιτόκια δανεισμού και από την ΕΚΤ να τους αγοράσει τα ομόλογα στην τιμή που θέλουν. Κι αυτή το κάνει, τα χρεώνει δηλαδή στους Ευρωπαίους φορολογούμενους, μήπως και πέσει λϊγο η κερδοφορία των τραπεζών! Ενώ τρεις από τις μικρότερες χώρες της ΕΕ έχουν μπει σε καθεστώς αποικιακής διοίκησης και λεηλασίας προ πτωχεύσεως, από την περίφημη τρόικα, συλλογικό εκφραστή του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου (και της Γερμανίας και ΕΕ), με τη συνδρομή των τοπικών Κουίσλινγκ.

Χρηματοπιστωτικός ολοκληρωτισμός 

Τον 19ο αιώνα είχαμε στην Ελλάδα αγγλικό, γαλλικό και ρωσικό κόμμα, τουλάχιστον όμως ξέραμε τι είχαμε. Τώρα, στην Ευρώπη, πλησιάζουμε ή είμαστε στο σημείο που νομίζουμε ότι διαλέγουμε μεταξύ Σοσιαλιστών και Δεξιάς, και διαλέγουμε στην πραγματικότητα μεταξύ εκλεκτών των Ρότσιλντ, των Ροκφέλλερ ή του Νετανιάχου, χωρίς μάλιστα να το ξέρουμε. 

Οι δέκα μεγαλύτεροι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί παγκοσμίως μπορούν να κινητοποιήσουν κεφάλαια ίσα προς το παγκόσμιο χρέος. Αν το κινητοποιήσιμο κεφάλαιο θεωρηθεί μέτρο οικονομικής ισχύος και το χρέος μέτρο οικονομικής αδυναμίας, τότε η Αυτοκρατορία του Χρήματος έχει περισσότερη οικονομική ισχύ από όλα τα κράτη του κόσμου. Εκτός, αν αποφασίσουν να τη θέσουν υπό τον έλεγχό τους, κάτι που ίσως ακόμα σήμερα μπορούν, δεν θα μπορούν όμως να κάνουν αύριο. Το παιχνίδι δεν είναι ακόμα τελειωμένο, αλλά πλησιάζει όλο και πιο πολύ στην αποφασιστική, τελική του φάση. 

Μόνο θέτοντας υπό εθνικό-περιφερειακό, κρατικό, κοινωνικό έλεγχο τη χρηματοδότηση της παγκόσμιας οικονομίας, απαγορεύοντας τα χρηματοπιστωτικά παράγωγα και μόνο επιστρέφοντας στο καθεστώς ρύθμισης και λελογισμένου προστατευτισμού, που χαρακτήριζαν π.χ. τον μεταπολεμικό καπιταλισμό, είναι δυνατό να αντιστραφεί η σημερινή καταστροφική πορεία. Θα πρέπει όμως, για να συμβεί αυτό, μια σειρά λαϊκών εξεγέρσεων, που μπορεί όντως, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, να προκαλέσει η παρούσα κρίση, να αντικαταστήσει την πολιτική τάξη των Ομπάμα, Σαρκοζί, Παπανδρέου, Μπαρόζο και δεν συμμαζεύεται, τάξη υπαλλήλων τρίτης κατηγορίας των τραπεζιτών, επιπλέον διεφθαρμένων και απολύτως εκβιάσιμων στην πλειοψηφία τους, με νέους Ντε Γκωλ, Ρούζβελτ, Τσώρτσιλ, αν όχι Ροβεσπιέρους. Κάθε νέο επεισόδιο της μεγάλης οικονομικής κρίσης που άρχισε το 2008, επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος για τη σωτηρία του πολιτισμού. 

Από τη Σισάχθεια στην “αντι-Σεισάχθεια”: η δικτατορία των αγορών 

Στην Αρχαία Αθήνα, η διαγραφή των αξιώσεων των πλουσίων από τους φτωχούς, του χρέους δηλαδή, η Σεισάχθεια του Σόλωνα, έβαλε τις βάσεις της Δημοκρατίας, της οποίας ο μεγάλος θεωρητικός, σοφιστής Πρωταγόρας συμπύκνωσε το μήνυμα στο αξίωμά του “Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος”. 

Σήμερα, οι λεγόμενες “αγορές” πραγματοποιούν την αντι-Σεισάχθεια και την αντι-Δημοκρατία με σύνθημα “Πάντων ανθρώπων μέτρον χρήμα”. Χρησιμοποιούν το όπλο του χρέους, στη δημιουργία του οποίου συνέβαλαν με τις οικονομικές πολιτικές και τις θεσμικές αντιμεταρρυθμίσεις σαράντα χρόνων, για να υπαγορεύσουν μια οικονομική πολιτική που θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την υψηλή κερδοφορία των τραπεζών και των κατόχων χρήματος, ανεξαρτήτως λοιπόν συνεπειών, όπως της παγκόσμιας ύφεσης, πιθανώς χειρότερης από αυτή του 1929-31, στην οποία ωθούν. Και διαμορφώνουν σταδιακά τις συνθήκες κατάργησης της Δημοκρατίας, ή όσης έχει απομείνει, που είναι ο πολιτικός όρος χωρίς τον οποίο δύσκολα φαντάζεται κανείς την πλήρη κατεδάφιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους, τη μαζική φτωχοποίηση του ευρωπαϊκού πληθυσμού, την εξίσωση προς τα κάτω του πρώτου με τον τρίτο κόσμο. ‘Hδη, μια κλωστή έχει απομείνει να κρατάει τη τυπική δημοκρατία πάνω από το νερό σε Ελλάδα, Πορτογαλλία και Ιρλανδία, τα κοινοβούλια των οποίων βρίσκονται προ του διαρκούς διλήμματος είτε να προσυπογράφουν την καταστροφή των χωρών τους, είτε να κάνουν πόλεμο κατά του διεθνούς συστήματος. 

Ολόκληρο το σύστημα του παγκόσμιου νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, αλλά και η Ευρώπη του Μάαστριχτ, έξοχο υπόδειγμα και δοκιμαστήριο των παγκόσμιων τάσεων, στηρίζονται σε αυτό ακριβώς το αξίωμα: μπορείτε να κάνετε ότι θέλετε εκτός από ένα, να πληθωρίσετε το χρήμα, να θέσετε σε κίνδυνο την αξία και την απόδοση του χρήματος. Στη συνθήκη του Μάαστριχτ αυτό μεταφράστηκε στη σιδηρά αντιπληθωριστική εντολή προς την ΕΚΤ, στον όρο του no bailout και στην αναγόρευση του “ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού” σε ακρογωνιαίο λίθο, θεμελιώδη συντακτική αρχή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. 

Μια φεουδαρχία του χρήματος 

Δεν υπήρξε άλλο κοινωνικό σύστημα στην ιστορία της ανθρωπότητας που να προκάλεσε το ίδιο μεγαλύτερη αμφισβήτηση του εαυτού του από τον καπιταλισμό. Ωστόσο θριάμβευσε και σταθεροποιήθηκε γιατί συνέπεσε με μια τεράστια ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, της επιστήμης και της τεχνολογίας. ¨Εστω κι αν σηκώνει μεγάλη συζήτηση το τίμημα και η αξία αυτής της ανάπτυξης της παραγωγής και το είδος των προϊόντων της, όλο και περισσότερο βλαπτικών (π.χ. όπλα ή μεταλλαγμένα). Με τη μεγάλη όμως Αντεπανάσταση του Χρήματος, το Κράτος των Ραντιέρηδων, κατά την έκφραση του Κρούγκμαν, ο καπιταλισμός μεταλλάσσεται σε καθαρά καταστροφικό σύστημα, αποσυνδεόμενος τελικά από την παραγωγή, έστω και επιβλαβών προϊόντων και κερδίζοντας από τη δημιουργία και καταστροφή φουσκών, περιλαμβανομένης πλέον και της φούσκας του δημόσιου χρέους. Μεταβλήθηκε δηλαδή σε καρκίνο. Προχθές ανακοινώθηκαν νέα στοιχεία για την οικονομία των ΗΠΑ. Είναι όλα χάλια. Εκτός από ένα: την κερδοφορία! Ποια είναι η οικονομική λογική πίσω από την αύξηση της κερδοφορίας σε μια χώρα που πηγαίνει κατά διαβόλου σε όλους τους άλλους οικονομικούς δείκτες; 

Η κερδοσκοπία δεν είναι κερδοσκοπία, κατέληξε κεντρική λειτουργία του συστήματος. Το ποσοστό κερδοφορίας των τραπεζών καθορίζεται από την αδιαφανή και ανεξέλεγκτη αγορά χρηματοπιστωτικών παραγώγων και άλλες μορφές κερδοσκοπίας στα νομίσματα, τις πρώτες ύλες κλπ. Και όχι μόνο. Με τα παράγωγα, οι τράπεζες βρήκαν έναν τρόπο να κερδίζουν σε κάθε περίπτωση! Ενώ με την πολιτική επιρροή που απέκτησαν σε κράτη και κυβερνήσεις, τα υποχρεώνουν να τους καλύπτουν τις ζημιές, περιλαμβανομένου και του κόστους των απατών όπως έγινε με τα ενυπόθηκα δάνεια το 2008. Σε αντίθεση με τον κλασικό καπιταλισμό, που είχε, τουλάχιστο, ως ασφαλιστική δικλείδα, την πολύ οδυνηρή και καταστροφική μέθοδο της χρεωκοπίας και της δι¨αυτής καταστροφής κεφαλαίου, στο σημερινό καθεστώς έχει απαγορευθεί η χρεωκοπία των τραπεζών, αν και συζητείται η χρεωκοπία κρατών. 

Αντιμέτωποι με τέτοιες προκλήσεις, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί συμπεριφέρονται όπως τον Αύγουστο του 1914 και του 1939. Παίζουν εγωϊστικά παιχνίδια στο εσωτερικό της ΕΕ, αντί να οργανώσουν τον κοινό αγώνα της Ευρώπης εναντίον της Αυτοκρατορίας. Συμμαχούν με τις αγορές, όπως ο Φάουστ, σε προγράμματα δολοφονίας χωρών, όπως της Ελλάδας. Και αντιμετωπίζουν με διάθεση κατευνασμού τον σύγχρονο χρηματοπιστωτικό ολοκληρωτισμό, του οποίου άλλωστε συνήθως δεν είναι παρά ποταποί υπηρέτες, όπως κάποτε αντιμετώπισαν, οι Τσάμπερλαιν, Νταλαντιέ και Στάλιν τον Αδόλφο Χίτλερ. Μόνο μια πολύ ευρεία, καθολική εξέγερση των ευρωπαϊκών λαών, στο μέτρο που συνειδητοποιούν το διακύβευμα, μπορεί να σταματήσει αυτόν τον μεταμοντέρνο φασισμό. Είναι τόσο μεγάλη η επίθεση κατά των Ευρωπαίων, που δέχθηκαν και, ακόμα περισσότερο, θα δεχθούν, που δημιουργούνται ίσως, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, οι προϋποθέσεις μιας τέτοιας εξέλιξης. 

Επίκαιρα, 11.8.2011