The Economist: Μια εναλλακτική για την Ελλάδα
Η ΕΕ φαίνεται να έχει υιοθετήσει ένα νέο κανόνα, σημειώνει το άρθρο: αν ένα σχέδιο δεν δουλεύει, συνέχισε ακάθεκτος. Παρά τις διαμαρτυρίες χιλιάδων πολιτών στο κέντρο της Αθήνας, παρά τους κλονισμούς στις διεθνείς αγορές, οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν συντάξει ένα τακτοποιημένο χρονοδιάγραμμα για να λύσουν τα προβλήματα της ευρωζώνης. Όπως δείχνουν τα πράγματα, η Ελλάδα ίσως ψηφίσει το νέο πακέτο λιτότητας. Έτσι, θα λάβει τα επόμενα 12 δισ. ευρώ από το δάνειων των 110δισ. ευρώ, που χρειάζεται έως τα μέσα Ιουλίου. Αν υποθέσουμε ότι η Ευρώπη θα συμφωνήσει στην «εθελοντική» συμμετοχή των ιδιωτών για να ικανοποιήσει τους Γερμανούς, θα ακολουθήσει ένα δεύτερο πακέτο 100δισ. ευρώ. Έτσι, η χώρα θα σωθεί μέχρι το 2013, όταν η ευρωζώνη θα ενεργοποιήσει ένα μόνιμο κονδύλι βοήθειας, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Το ευρώ θα σωθεί και ο κόσμος θα χειροκροτήσει.
Ας σταματήσουμε τα παιχνίδιαΑυτό είναι το σχέδιο της ΕΕ. Όμως η άρνησή τους να δουν την πραγματικότητα –δηλαδή να αποδεχθούν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη της- δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ, για τρεις λόγους.
Πρώτον, οι πολιτικές που εμποδίζουν την εύρεση μιας πραγματοποιήσιμης λύσης γίνεται όλο και πιο τοξική. Οι Έλληνες δεν βλέπουν τέλος στην αγωνία τους. Άνθρωποι συγκεντρώνονται καθημερινά στο Σύνταγμα και διαμαρτύρονται για τα μέτρα. Η κυβέρνηση προσπαθεί να περάσει νέα μέτρα λιτότητας που συναντούν αντιδράσεις από την αντιπολίτευση αλλά και κάποια μέλη της κυβέρνησης. Στο μεταξύ, οι Γερμανοί ψηφοφόροι δεν θέλουν ούτε να ακούσουν ότι πρέπει να βοηθήσουν πάλι την Ελλάδα, θεωρώντας ότι απλά θα δώσουν πάλι λεφτά σε μια χώρα που δεν μπορεί ούτε να πληρώσει τα χρέη της ούτε να αναμορφωθεί. Με τις εκλογές να πλησιάζουν στη Γαλλία, τη Γερμανία αλλά και την ίδια την Ελλάδα, ο κίνδυνος μιας καταστροφής –οτιδήποτε από μια άτακτη πτώχευση έως διάσπαση της νομισματικής ένωσης- μεγαλώνει όλο και περισσότερο.
Δεύτερον, οι αγορές δεν πρόκειται να ξεγελαστούν. Ξέρουν ότι η Ελλάδα, που τα χρέη της ισοδυναμούν στο 160% του ΑΕΠ της, είναι αναξιόχρεη. Οι ιδιώτες αποτραβιούνται από ένα μέρος όπου υπάρχει πιθανότητα χρεοκοπίας ή υποτίμησης, γεγονός που σημαίνει ότι η χώρα δεν έχει πολλές ελπίδες ανάπτυξης. Όσο περισσότερο καθυστερεί η αναδιάρθρωση, τόσο μεγαλώνει το χρέος απέναντι στους διεθνείς δανειστές, είτε αυτοί είναι το ΔΝΤ είτε η ευρωζώνη και τόσο περισσότερο θα υποφέρουν οι ψηφοφόροι.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι η πιθανότητας μετάδοσης της κρίσης αυξάνονται αντί να μειώνονται. Οι ελπίδες ότι μόνο η Ελλάδα θα χρειαζόταν κονδύλι υποστήριξης διαψεύστηκαν όταν ζήτησαν βοήθεια η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Η ευρωζώνη έχει προσπαθήσει να «περιορίσει» αυτές τις τρεις μικρές οικονομίες. Όμως τα σοκ των τελευταίων εβδομάδων κλόνισαν και την Ιταλία και την Ισπανία. Η πεποίθηση ότι οι μεγάλες χώρες τη ευρωζώνης δεν μείνουν αλώβητες, αποδείχθηκε λανθασμένη. Το γεγονός αυτό κάνει όλο και περισσότερους να μιλούν για ένα φαινόμενο Lehman: αν η Ελλάδα πέσει, θα συμπαρασύρει και πολλούς άλλους και αυτό ίσως έχει καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Και ενώ η ΕΕ προσπαθεί να αρνηθεί το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας, τελευταία μεγαλώνει όλο και περισσότερο η μερίδα εκείνων που υποστηρίζουν αυτή τη λύση. Δηλαδή, η Ελλάδα να προχωρήσει σε πτώχευση, να βγει από το ευρώ και να επαναφέρει τη δραχμή (όπως έκαναν η Βρετανία το 1931 και η Αργεντινή το 2001). Όμως η λύση αυτή θα ήταν καταστροφική. Κάποιες τράπεζες της Ελλάδας σίγουρα θα πτώχευαν. Η νέα δραχμή θα είχε πολύ μικρή αξία και ο πληθωρισμός θα εκτοξευόταν στα ύψη, αναγκάζοντας το κράτος να τυπώσει νομίσματα. Τα οφέλη του αδύναμου νομίσματος θα ήταν πολύ μικρά, αφού η Ελλάδα δεν έχει ισχυρό τομέα εξαγωγών. Η χώρα θα εξακολουθούσε να χρειάζεται εξωτερική χρηματοδότηση, όμως ποιος θα της δάνειζε; Και ο κίνδυνος μετάδοσης θα ήταν ακόμη μεγαλύτερος απ’ ότι στην περίπτωση της αναδιάρθρωσης: αν βγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη, γιατί όχι και η Ισπανία ή η Ιταλία; Η διάσπαση της ευρωζώνης θα είχε τεράστιες επιπτώσεις.
Η τρίτη λύση
Ο Economist υποστηρίζει εδώ και καιρό μια τρίτη λύση: την ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους ώστε να μειωθεί η αξία του στο 80% του ΑΕΠ. Κάτι τέτοιο θα είναι μάλλον αναμενόμενο για τις αγορές, οι οποίες περιμένουν εδώ και καιρό ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει (αντίθετα με την περίπτωση Lehman, που αιφνιδίασε τους πάντες). Οι τράπεζες που κρατούν ελληνικά ομόλογα είναι πιο προετοιμασμένες να απορροφήσουν τις απώλειες σε σχέση με πέρυσι. Ακόμη και το χρέος της Ελλάδας μειωθεί στο μισό, οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες θα μπορούν να απορροφήσουν την καθαρή απώλεια.
Η ελεγχόμενη αναδιάρθρωση ενέχει βέβαια κινδύνους. Θα σήμαινε ότι αποκρυσταλλώνονται οι απώλειες των τραπεζών και των φορολογούμενων. Ούτε και θα διόρθωνε την Ελλάδα από μόνη της. Η οικονομία της χώρας υφίσταται σοβαρή κρίση. Ακόμη και αν η Ελλάδα αναδιαρθρώσει το χρέος της και συμμορφωθεί με τις μεταρρυθμίσεις του ΔΝΤ και της ΕΕ, θα χρειαστεί εξωτερική υποστήριξη για κάποια χρόνια ακόμη. Αυτό σημαίνει περισσότερο δημοσιονομικό έλεγχο από τις Βρυξέλες, κάτι που θα μετατρέψει την ευρωζώνη σε μια πολιτική ένωση. Ακόμη και αν αυτό δεν σημαίνει τη δημιουργία ενός υπερ-κράτους με το δικό του υπουργείο οικονομικών, οι ηγέτες της ευρωζώνης θα συναντήσουν τις αντιδράσεις των φορολογούμενων. Τουλάχιστον, όμως, η Ελλάδα και οι αγορές θα έχουν ένα σχέδιο που μπορεί να δουλέψει.
Όποια και αν είναι η έκβαση της σημερινής ψηφοφορίας, οι ηγέτες της ευρωζώνης θα έλθουν γρήγορα αντιμέτωποι με τρεις επιλογές: ογκώδη χρηματοδότηση της Ελλάδας που θα εξοργίσει τους υπόλοιπους ψηφοφόρους, άτακτη πτώχευση που θα αποσταθεροποιήσει τις αγορές και θα απειλήσει την ευρωζώνη, ή ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους. Η τελευταία επιλογή σημαίνει μια μακρά περίοδο στήριξης της Ελλάδας, πολιτική συνένωση και νέους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Όμως είναι η καλύτερη λύση για την Ελλάδα και το ευρώ. Η επιλογή αυτή δεν θα είναι εφικτή για πολύ ακόμα. Οι ηγέτες της Ευρώπης θα πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία τώρα που μπορούν.
skai.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου