Η Βατοπεδινή Θεοτόκος

του Μοναχού Μωϋσή Αγιορείτη

Το Άγιον Όρος δίκαια, αξία, ωραία και εύστοχα ονομάζεται, κατά τον περίφημο εκείνο Ξηροποταμηνό μοναχό, Καισάριο Δαπόντε, «Περιβόλι της Παναγιάς». Είναι ο εράσμιος τρόπος, που τον αγάπησε, κατά αρχαία ιερά παράδοση, κατά τη διέλευση Της, και τον ζήτησε από τον Υιό Της, για να δοξάζεται το όνομα Του. Είναι η Έφορος, Ιατρός και Προστάτισσα του Αγίου Όρους, κατά τον μεγάλο Θεολόγο του 14ου αιώνος, άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, όπως έγραψε στο κατανυκτικό του εγκώμιο για τον όσιο Πέτρο τον Αθωνίτη, τον πρώτο γνωστό επώνυμο όσιο του αγιότεκνου ιερού Άθωνα (9ος αι). Η τιμή της Πανάγιας στο Άγιον Όρος είναι Θεσπέσιας, έξοχη και καταπληκτική. Οι περισσότερες θαυματουργικές εικόνες ανήκουν σε Αυτήν. Οι σπουδαιότερες βυζαντινές εικόνες είναι δικές Της. Στη μεγάλη μονή Βατοπεδίου, που τιμάται στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, έχουμε δεκάδες θεομητορικές εικόνες, επτά από τις είναι θαυματουργές . Δεν έχουμε άλλο μοναστήρι σε όλη την Ορθοδοξία με τόσες θαυματουργές εικόνες. Έτσι η μονή Βατοπεδίου διακρίνεται και είναι θεομητροσκέπαστη, θεομητροφύλακτη και θεομητροστήρικτη. Όλες οι θαυματουργές εικόνες αποτελούν τη Βατοπεδινή Θεοτόκο. Η Παναγία η Βηματάρισσα

η Κτητόρισσα είναι τοποθετημένη ως ηγουμένη, αρχόντισσα, βασίλισσα και Κυρία στο σύνθρονο του Ιερού Βήματος του ωραιότατου Καθολικού της αρχαίας ιεράς μεγίστης μονής και συνδέεται με την εξής θαυμαστή παράδοση. Τον 10ο αιώνα , μετά από επιδρομή Αράβων στη μονή, συνελήφθη αιχμάλωτος ο ευλαβής ιεροδιάκονος Σάββας ο Βηματάρης, ο διακονητής του Ιερού Βήματος. Είχε προλάβει όμως να κρύψει σε πηγάδι του Αγίου Βήματος την εικόνα της Παναγίας μαζί με το σταυρό του αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου, θέτοντας μπροστά τους αναμμένη λαμπάδα. Ο ιεροδιάκονος Σάββας μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Κρήτη. Όταν μετά από εβδομήντα έτη περίπου επέστρεψε υπέργηρος στη αγαπητή μονή του, υπέδειξε στον ηγούμενο Νικολάου να ανοίξουν το πηγάδι, όπου βρήκαν την εικόνα και τον σταυρό όρθια πάνω στο νερό και τη λαμπάδα αναμμένη . Ο όσιος Σάββας «ζήσας ολίγας ημέρα ζωής υπερθαύμαστον, απήλθε εις Βασίλειαν ουράνιον». Η Πανάγια η Παραμυθία βρίσκεται στο δεξιό μέρος του παρεκκλησίου του Καθολικού, που είναι στο πάνω αριστερό χώρο του νάρθηκα. Η θαυμάσια αυτή εικόνα έχει λεπτοκαμωμένο αργυροεπίχρυσο πουκάμισο, όπως η προηγούμενη που αναφέραμε ολόχρυσο, και προέρχεται από τοιχογραφία του εξωνάρθηκα του Καθολικού, που ανάγεται στον 14ον αιώνα . Κατά την παράδοση μια ημέρα ο ηγούμενος που έδινε τα κλειδιά στον πορτάρη της μονής για να ανοίξει, άκουσε προστακτική φωνή από την εικόνα αυτή της Παναγίας να μην ανοίξουν την πύλη, γιατί πλησιάζουν πειρατές. Η θεομητορική προτροπή επαναλήφθηκε για δεύτερη φορά. ‘Όταν ο ηγούμενος στράφηκε προς την εικόνα, είδε το νήπιο Χριστός με το χέρι του να ασφαλίζει το στόμα της Θεοτόκου. Η Θεοτόκος όμως βαστώντας το χέρι του Χριστού επανέλαβε τη σωτηρία προτροπή της στον ηγούμενο. Τότε όλοι οι μοναχοί έτρεξαν στα ψηλά τείχη της μονής και απέκρουσαν τους πειρατές που την είχαν περικυκλώσει. Από τότε οι καλοί Βατοπεδινοί μοναχοί ευγνώμονες καίνε μπροστά στην θαυματουργή εικόνα της ακοίμητο καντήλι και ψάλλουν καθημερινά παράκληση. Παραμύθια σημαίνει παρηγοριά. Η φρουρός της μονής προστάτευσε τα πιστά τέκνα της. Η Παναγιά η Εσφαγμένη είναι τοιχογραφία στον νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου, που βρίσκεται στα αριστερά του Καθολικού και είναι του 14ου αιώνος. Κατά την παράδοση, ο Εκκλησιαστικός, ο επιτετραμμένος δηλαδή διακονητής για την περιποίηση του ναού, που λόγω του διακονήματος του καθυστερούσε στην τράπεζα του φαγητού, έμεινε κάποτε νηστικός, γιατί ο τραπεζάρης δεν του έδωσε φαγητό. Τότε εκείνος θυμωμένος και αγανακτισμένος επέστρεψε στον ναό και κτύπησε με μαχαίρι το πρόσωπο της Παναγιάς. Από το κτύπημα έτρεξε αίμα από την εικόνα και ο ίδιος τυφλώθηκε και έπεσε χάμω λιπόθυμος. Μετανοημένος ειλικρινά και με πολλά δάκρυα έμεινε στο απέναντι στασίδι, ζητώντας συγχώρεση από την λαβωμένη Πανάχραντο. Η ευσπλαχνική Παναγιά τον συγχώρεσε και τον θεράπευσε. Άφησε όμως προς ανάμνηση τιμωρημένο το χέρι που ασεβώς κι αναίτια την χτύπησε. Όταν πέθανε κι έγινε η ανακομιδή του λειψάνου του μοναχού εκείνου, το σώμα του όλο έλιωσε, εκτός από το βέβηλο δεξί του χέρι, που έμεινε μαύρο κι άλιωτο. Το χέρι αυτό φυλάγεται μέχρι σήμερα στη μονή. Η εικόνα με ωραίο αργυρό επίχρυσο πουκάμισο βρίσκεται πάντα στη θέση της, με το σημάδι στο πρόσωπο της. Η Παναγιά η Αντιφωνήτρια, που είναι και αυτή τοιχογραφία, βρίσκεται στον χώρο της Λιτής που είναι μεταξύ του κυρίως ναού και του νάρθηκα του Καθολικού. Έλαβε την ονομασία αυτή από την αντιφώνηση της στην αυτοκράτειρα Πλακιδία, θυγατέρα του Μεγάλου Θεοδοσίου, όπου κατά την παράδοση επισκέφθηκε τη μονή και ήθελε να μπει στο ναό από μια πλάγια πύλη. Τότε άκουσε από την εικόνα αυτή τους λόγους: « Τι θέλεις, συ, ενταύθα, ενταύθα εισί Μοναχοί, συ δεν υπάρχεις γυνή΄ δια τι λοιπόν παρέχεις τω εχθρώ αιτίαν, ίνα πολεμή αυτούς με εναντίους διαλογισμούς; Στήθι! Ουδέ βήμα μη προχωρήσεις, αν θέλεις σε αυτή αγαθόν!» Έντρομη και με άπειρο θαυμασμό και σεβασμό αναχώρησε από τη μονή, που άλλη βασίλισσα την πρόσταξε και φύλαγε. Η Παναγιά η Ελαιοβρύτισσα είναι και αυτή του 14ουαιώνος και βρίσκεται στο δοχειό, δηλαδή στην αποθήκη των λαδιών, της μονής. Κάποτε που υπήρχε μεγάλη έλλειψη του λαδιού στη μονή, ο Δοχειάρης , ο οικονόμος της ελαιοαποθήκης , όσιος Γεννάδιος σκέφτηκε να δίνει λάδι μόνο για τις ανάγκες του ναού. Ο μάγειρας της μονής δικαιολογημένα παραπονέθηκε στον ηγούμενο, ο οποίος, ελπίζοντας στη βοήθεια της Παναγιάς, έδωσε εντολή στο δοχειάρη να δίνει κανονικά λάδι για όλη την αδελφότητα. Εισερχόμενος μια ημέρα ο δοχειάρης όσιος Γεννάδιος στον χώρο του διακονήματος του είδε κατά θαυμαστό τρόπο το λάδι να ξεχειλίζει και να φθάνει ως τη θύρα του δοχειού. Από τότε η εικόνα είχε μια θαυμάσια ευωδία. Η Παναγιά η Πυροβοληθείσα εικονίζεται στο υπέρθυρο της εξωτερικής πύλης της μονής. Τον Απρίλιο του 1822 ήλθε στη μονή τουρκικός στρατός. Ένας στρατιώτης πυροβόλησε την εικόνα αυτή και με τη σφαίρα του κτύπησε το δεξί χέρι της Παναγιάς. Ο στρατιώτης τότε τρελάθηκε και κρεμάστηκε από μια ελιά, μπροστά στη μονή. Οι στρατιώτες οι άλλοι φοβισμένοι αναχώρησαν αμέσως. Η Παναγιά η Παντάνασσα είναι του 17ου αιώνος και βρίσκεται στο αριστερό προσκυνητάρι του Καθολικού. Όταν κάποτε ένας νέος που ησχολείτο με τη μαγεία πήγε να προσκυνήσει δέχθηκε από την εικόνα ένα αστραπόβολο φως και μια δύναμη που τον έριξε κάτω. Το γεγονός αυτό τον συγκλόνισε και τον έκανε να ανορθωθεί πνευματικά. Η εικόνα αυτή κατά καιρούς έχει θεραπεύσει και πολλούς καρκινοπαθείς. Η διδασκαλία της αγίας μητέρας μας Ορθόδοξης Εκκλησίας για την ορθή τιμή και προσκύνηση των αγίων εικόνων είναι σαφής και ξεκάθαρη. Τιμάμε το εικονιζόμενο πρόσωπο. Η προσκύνηση μεταβαίνει στο πρότυπο και όχι στην ύλη. Συγκεκριμένα η αλήθεια της εικόνας της Παναγίας βρίσκεται στο πρόσωπο της Παναγίας, που αυτή χαριτώνει το εικόνισμα. Έχουμε φανέρωση της υπόστασης της Παναγίας. Ασπαζόμενοι την κάθε θεομητορική εικόνα, τιμάμε την Παναγία που εικονίζεται. Όλες οι εικόνες μπορούν να είναι θαυματουργές, Ορισμένες, όπως οι παραπάνω Βατοπεδινές που αναφέραμε, παρουσιάζουν κατά κάποιο τρόπο εναργέστερη χάρη, με συγκεκριμένη ιστορία και θαύματα. Είναι μεγάλη ευλογία αυτή για τη μονή και το Άγιον Όρος. Οι θαυματουργές εικόνες έχουν σχέση και με τους αγίους αγιογράφους, τους εγκρατείς, τους νηστευτές, τους προσευχόμενους κι επικαλούμενους τη χάρη των εικονιζόμενων. Προσκυνώντας την εικόνα της Παναγίας προσκαλούμεθα και προκαλούμεθα να επικαλεσθούμε τις πανάχραντες και δυνατές πρεσβείες της στον Κύριο και Υιό Της και να μιμηθούμε τον ωραίο, ιερό, αγνό, σεμνό, ταπεινό, άγιο βίο Της. Μπροστά στην εικόνα συναντιέται το θείο και το ανθρώπινο. Ο αμαρτωλός που μετανοεί ελεείται, συγχωρείται και σώζεται. Ο ασεβής, ο υβριστής, ο βλάσφημος, ο αμετανόητος τιμωρείται αυστηρά, όπως ο απερίσκεπτος μοναχός και ο έξαλλος στρατιώτης. Ο μεγαλύτερος, τιμαλφέστερος και πολυτιμότερος θησαυρός της μονής Βατοπεδίου είναι η πανακήρατη Τιμία Ζώνη της Υπεραγίας Θεοτόκου, που ευωδιάζει και θαυματουργεί συνέχεια. Υπεραγία Θεοτόκε Βατοπεδινή πρέσβευε υπέρ ημών. Γλυκοφιλούσα, Γερόντισσα, Γοργοϋπήκοε, Μυροβλύτισσα, Κουκουζέλισσα, Πορταϊτισσα, Άξιον Εστίν, Αθωνίτισσα Θεοτόκε περίσωζε. Μεγαλοχαρη της Τήνου, Εκατοπυλιανή της Πάρου, Πανάχραντε της Άνδρου, Σουμελά του Βερμίου, Εικοσιφίνισσα του Παγγαίου, Αγιάσσο της Λέσβου, Ελληνίδα Θεοτόκε σκέπε, φρούρει, φύλαττε τους δούλους σου πάντοτε.

πηγή: Στύλος Ορθοδοξίας